Bu Koleksiyon Bizans Tarihine Işık Tutacak

Emekli sınıf öğretmeni olan 55 yaşındaki Adnan Aci, 20 yıldır koleksiyonculuk yapıyor. 7 yıldır da son Roma ve Bizans kurşun mühürlerinin koleksiyonculuğunu yapan Aci’nin elinde imparatorlar, general, bürokrat ve çeşitli meslek gruplarına ait mühürler bulunuyor. Adnan Aci’nin koleksiyonundaki mühürler sadece kendisinin değil, mühür alanında daha önce 2 kitap yazmış 7 dil bilen Sanat Tarihçisi Dr. Vera Bulgurlu’nun da dikkatini çekti. Vera Bulgurlu, bir süredir Adnan Aci’nin mühürlerini incelerken, bir taraftan da bu mühürleri anlatan bir kitap yazıyor.

“ANADOLU’DA ÇIKAN TARİHİ ESERLER ÜLKEMİZDE KALMALI”

Anadolu tarihinin Anadolu’da kalması için koleksiyonculuk yaptığını dile getiren Adnan Aci, “20 yıldır, taşınabilir kültür varlıklarıyla ilgili koleksiyon yapıyorum. Arkeolojiye olan merakım, tarihe olan merakımdan kaynaklandı. İlk mührümü, Vezirköprü’de çalışırken bir köylü getirerek bana vermişti. Oradan bir merak uyandı. Sonra da müzeler müdürlüğüne müracaat ederek belge aldım. Bizim topraklarımızda, Anadolu’da çıkan tarihi eserlerin ülkemizde kalması gerektiğine inanıyorum. Yurt dışına gitmesine engel olmak için böyle bir koleksiyon yapmaya karar verdim. Koleksiyonerliğimin ilk yıllarında bütün eserleri kayıt adlına alıyordum. Daha sonrasında ise mühür merakı beni sardı. Mühürlerin yapımı, hangi amaçla kullanıldığını merak ettiğimden bütün tarihi eserlerimi müzeye devrederek, 2009’dan bu yana mühür koleksiyonerliği yapıyorum. Mühürlerin yüzde 90’ı Anadolu kökenlidir. Bunlar ait oldukları topraklarda kalsın, ülkemizin tarihi zenginlikleri olarak kalsınlar diye böyle bir şey yaptım” dedi.

“BİZANS TARİHİYLE İLGİLİ ÇOK SOMUT BİLGİLER İÇERİYOR”

Mühürleri için kitap yazılacağını anlatan Aci, “Mühürlerim, son Roma dönemi ile Bizans döneminde başlıyor. İlk mührüm 1600 yıllık bir mühür. Daha sonra da İstanbul’un fethine kadar olan çeşitli mühürlere sahibim. Bu mühürler Dr. Vera Bulgurlu tarafından kitap haline de getirilecek. Bu da Türkiye’de mühürler için yazılmış ilk kitap olacak. Koleksiyonumda kurşun mühür olarak 277 adet çeşitli meslek gruplarına ait mühürlerim var. Bu mühürler Bizans tarihi ile ilgili çok somut bilgiler içermektedir. Mühürler devlet, dini ve askeri yapıyla ilgili çok önemli bilgiler vermektedir. Bu mühürler yayınlanacak, bilim ve arkeoloji dünyasına kazandırılacak” diye konuştu.

“BİZANS’TA YAZILI KAYNAK ÇOK AZ, MÜHÜRLER TARİHİ BELGE NİTELİĞİNDE”

Bizans’taki yazılı belge eksikliğinin bu mühürlerle giderilebileceğini ifade eden Norveç asıllı Türk Sanat Tarihçisi Dr. Vera Bulgurlu, “Adnan Bey ile bir tarihçi arkadaşımın vasıtasıyla tanıştım. Adnan Bey, benim ilk kitabımı internetten bularak okumuş ve mühürler adına bilgi sahibi olmaya çalışmış. Sonra ben Samsun’a geldim ve mühürlerine beraber baktık. Şu anda çok değerli mühürleri var. Bizans’ta yazılı kaynak çok azdır. Çünkü çok yangın oldu, savaş oldu yazılı kaynaklar kayboldu. Bu mühürlerde bazen yazılı kaynaklarda hiç olmayan bilgileri bize verebiliyor. Bir komutanın ismi, coğrafi bölgenin ismi, manastır ismi gibi şeyleri öğrenebiliriz” şeklinde konuştu.

“KOLEKSİYONDA 1600 SENELİK MÜHÜR VAR”

Koleksiyonda çok eski ve değerli mühürlerin bulunduğunu belirten Vera Bulgurlu, “Adnan Bey’deki mühürlerden 5. yüzyıla ait tek taraflı mühürde yazılar tek taraflı blog monogram şeklinde yazılmış. Monogramdaki harfleri tek tek yazarak, ismin ne olduğunu bulmaya çalışıyoruz. Bu mühür 1600 senelik bir mühür. 10. yüzyıla ait bir mühürde ise basamak üstüne bir haç, etrafında kısa bir dua yazıyor. ‘Tanrı bana yardımcı ol’ yazısı işlenmiş. Arsakios Vassilikosbataryos diye unvanı ve Stratigos Sebasteas yazıyor. Yani Arsakios Sivas’ta ordunun komutanı olarak görev yapmış. Patrick Antonios yazan mühürde de Patrick mühürlerinde genelde Meryem Ana figürü olur. Kucağında İsa çocuğu tutuyor. Mührün etrafında da ismi yazıyor. Mühürde ‘Meryem, Antonios’a yardımcı ol’ diye dua yazıyor. Mühürlerdeki bu figürleri ve yazıları, o zamanki ustalar tersten yazıyorlar. Dolayısıyla bunlar bir sanat eseri özelliği de taşıyor. Adnan Bey’i tebrik ediyorum, önemli ve güzel bir koleksiyonu var. Bunu 2018 yılının Ocak ayında kitap haline getirip, yayınlayacağım. Aynı zamanda da bir sergi yapacağız” ifadelerini kullandı.

Adnan Aci’nin mühürleriyle uzun süredir çalışan Sanat Tarihçisi Dr. Vera Bulgurlu, 2018 yılı Ocak basılacak kitabın isminin, “Adnan Aci Bizans Kurşun Mühürleri Özel Koleksiyonu” olacağını sözlerine ekledi.

(Erdi Demür /İHA)